Sakatta’a Haal-deemsa Himamsa Afseenaawwan Oromoo

Authors

  • Magarsaa Dhinsaa Author

DOI:

https://doi.org/10.20372/

Keywords:

Jechoota Bu’uura: afseenaawwan, haalaawwan, adeemsota, haal-deemsa, himamsa, Oromoo Maccaa

Abstract

AXERERAA 
Qorannoo afoolaa keessatti; haalaawwan gooroowwan afoolaa keessatti himamaniifi adeemsa 
isaan hordofuun himaman (haal-deemsa isaanii) xiyyeeffachuun dhimmoota bu’uuraa qorannoo 
isaanii guutuu taasisan keessaa isaan murteessoodha. Bu’uuruma kanaan, kaayyoon bu’uuraa 
qorannoo kanaas, haal-deemsa himamsa afseenaawwan Oromoo Maccaa sakatta’uun 
addeessuudha. Qorannoon kun qorannoo sanyaabsa sakattaa (survey ethnography) yoo ta’u, 
maddeen ragaalee qorannichaas maddeen ragaalee tokkoffaa: maanguddoota, dargaggootaafi 
ijoollotadha. Malleen iddatteessuu mit-carraa keessaa mala akkayyoo (purposive sampling)fi 
mala darbaadabarsaa (snowball) sampling)tti gargaaramuun baayyinni waliigalaa iddattoolee 
qorannichaa filatamaniis ja’atama (60)dha. Ragaaleen qorannichaas; daawwannaa, afgaaffiifi 
mariigaree xiyyeeffannoon kan funaanaman yommuu ta’an, ragaaleen fudhatamanis, mala 
akkamtaa ibsaa bu’uureffachuun addeeffamanii jiru. Argannoowwan bu’uuraa qorannoo kanaas: 
afseenaawwan Oromoo ergaa dhaabbataa ta’e kan qaban osoo hintaane haalaawwan keessatti 
himaman bu’uureffachuun ergaa garaagaraa kan kennan waan ta’aniif, haalaawwan isaanii 
malee qorachuun itti fayyadama hawaasaa isa dhugaa kan gidduu galeessa godhate waan 
hintaaneef guutuu isaan hintaasisu. Akkasumas, adeemsa dhaabbataa ittiin himaman kan 
hinqabne yommuu ta’an, adeemsa himuu ga’umsa qabuun himuun immoo humna kaka’umsa, 
dhageettii (feeling)fi haala himaa (tone of the teller) addeessuu; akkasumas, humna 
xiyyeeffannoo dhaggeeffattootaa argachuu himaa daran dabaluu, humna miidhagummaa (artistic 
beauty)fi ofitti hawwatummaa (attractiveness) gooroo afseenaa himamaa jiru sanaa dabaluufi 
ciicata ergaa isaa argachuu nama dandeessisu kan kennudha.

Downloads

Published

2024-12-27

How to Cite

Sakatta’a Haal-deemsa Himamsa Afseenaawwan Oromoo. (2024). Arsi Journal of Science and Innovation , 9(2), 126-159. https://doi.org/10.20372/